3e GROEP GELEIDE WAPENS

Link  naar foto's 3GGW

De 3e Groep Geleide Wapens (3GGW) werd op 15 augustus 1963 als eerste HAWK-eenheid opgericht onder commando van Luitenant-kolonel Bartelings. Het personeel dat voorbestemd was voor 3GGW werd opgeleid in de USA. De opleidingen waren verschillend van duur, maar de deelname aan de cursussen werd zodanig gepland dat iedereen tegelijkertijd zijn cursus beëindigde. Daarop werd het personeel geconcentreerd te Fort Bliss. In oktober 1963 werden hier de vier operationele squadrons geformeerd, gelabeld het A, B, C en D-squadron. De squadrons volgde in november en december 1963 een Package and Firing Training, waarin het personeel het in de cursussen geleerde nu in geïntegreerde oefeningen in de praktijk moest uitvoeren. Deze oefeningen behelsde de assemblage van de missiles, controleren van de apparatuur, uitvoeren van onderhoud, uitvoeren van drills, verplaatsingenen het beoefenen van gesimuleerde onderscheppingen. Als de resultaten de Amerikaanse instructeurs tot tevredenheid stemden, werd de training afgesloten met het daadwerkelijk afvuren van twee missiles per squadron op de McGregor-range. De eerste Nederlandse HAWK-missile werd afgevuurd door het A-Sq. In 1964 werden de squadrons als volgt genummerd: 324Sq (ex A-Sq), 326Sq (ex C-Sq), 327sq (ex D-sq) en 328Sq (ex B-sq).

Eind 1963 keerde het personeel terug naar Nederland en werd vanaf april 1964 geplaatst op de Vliegbasis Gilze-Rijen. In mei 1964 arriveerde de apparatuur die in Italië was geassembleerd. Tot november 1964 verbleef 3GGW op Gilze-Rijen in afwachting van het gereedkomen van de toekomstige locaties in Duitsland. Tot die tijd hield men zich bezig met training en de opleiding van nieuw personeel. Op 20 november 1964 kon eindelijk de het eerste deel van de verhuizing naar Duitsland plaatsvinden. Volgende transporten volgden totdat op 7 december 1964 3GGW compleet was gearriveerd in Duitsland. De sites te Laatzen (324Sq) en Velmerstot (326Sq) waren inmiddels beschikbaar. Omdat de twee andere locaties nog niet beschikbaar waren werden 324 en 328Sq tijdelijk voordeurdelers, evenals 326 en 327 Sq. In 1965 kwamen de sites te Schwalenberg (328Sq) en Schwelentrup (327Sq) gereed. Na een trainingsperiode konden de squadrons in september 1965 operationeel worden verklaard. Het Groepshoofdkwartier werd gevestigd te Blomberg. Hier verrees ook de Nederlandse Siedlung. 

In 1970 noopte de financiële situatie van de KLu ertoe het 324Sq tijdelijk op non-actief te stellen. Deze situatie duurde voort tot 1 december 1972.    

De Defensienota die medio 1974 verscheen had ingrijpende gevolgen voor de GGWs. Voor 3GGW viel de schade echter mee. Omdat 4GGW in z'n geheel werd opgeheven ontstond er een 'gat' in de HAWK-gordel. Om die op te vangen werd 327Sq verplaatst van Schwelentrup naar de voormalige 4GGW-site te Goldbeck. Tevens nam 327Sq een aanzienlijk deel van het personeel van het voormalige 422Sq op.

Een volgende ingrijpende verandering was de uitvoering van het European HAWK Improvement Program (EHIP) in de jaren 1975-1978. 327 en 328Sq waren het eerst aan de beurt voor dit modificatieprogramma. In maart 1976 werd de apparatuur ingeleverd. In juni werd de nieuwe apparatuur ontvangen en kon het personeel worden opgeleid. In oktober 1976 waren beide squadrons weer operationeel, waarna 324 en 326Sq aan de beurt waren. Onderdelen van het EHIP waren de invoering van verbeterde missiles, invoering van een digitale vuurleidingscomputer en een secundaire vuurleidingscentrale (Platoon Command Post/PCP). Verdere modificaties aan het HAWK-systeem bestonden uit de Product Improvement Programs (PIP), waarbij PIP-1 in 1982 en PIP-2 in 1988 werd uitgevoerd. In de jaren 1986-1988 waren de HAWK-squadrons gereorganiseerd naar een Dual Air Defence (DUAD) configuratie. Hierin was het squadron opgesplitst in twee identieke vuureenheden (Assault Fire Units/AFU) die gescheiden van elkaar konden opereren.

Een volgende grote verandering vond plaats in de jaren 1988-1990. Het betrof de invoering van het PATRIOT-systeem. 326 en 327Sq waren aangemerkt om te converteren van HAWK naar PATRIOT. Hiertoe moest niet alleen het personeel geheel worden omgeschoold, ook de sites moesten compleet verbouwd worden om onderdak te kunnen bieden aan de komst van de grotere en zwaardere PATRIOT-apparatuur. Een complicerende factor was dat in dezelfde periode personeel van de zojuist opgeheven 12GGW integreerde in 3 (en 5)GGW. 327Sq converteerde in 1988-1989 naar PATRIOT en werd met dit systeem op 1 april 1989 operationeel. Op 1 april 1990 volgde 326Sq.

Inmiddels was in november 1989 de 'Muur' gevallen en stemden in 1990 de voormalige bezettingsmachten toe in de hereniging van Duitsland. Op 1 juli 1990 waren al de NAVO-paraatheidsstatussen verlaagd. Op 25 februari 1991 werd het Warschau Pakt ontbonden en kwam er een eind aan de Koude Oorlog. Het werd duidelijk dat de GGWs hun langste tijd in Duitsland hadden gehad. Al in 1990 was binnen de KLu de Werkgroep Herstructurering en Herlocatie Groepen Geleide Wapens opgericht. In oktober 1991 werd het advies van deze werkgroep geaccordeerd: 3 en 5GGW zouden worden opgeheven, personeel en materieel teruggetrokken uit Duitsland en op de Vliegbasis De Peel werd de Groep Geleide Wapens De Peel (GGWDP) opgericht. Daarbij zouden telkens twee HAWK-AFUs en één PATRIOT-systeem in een Triple Air Defence (TRIAD) squadron worden samengevoegd.

Maar eerst werden de operationele squadrons van 3 en 5GGW nog een keer daadwerkelijk ingezet tijdens de Golfoorlog 1991 in Turkije (operatie WILD TUREY) en Israël (operatie DIAMOND PATRIOT). Na de ontplooiing van de twee PATRIOT-squadrons van 5GGW in februari 1991 naar Dyarbakir in Turkije volgde de ontplooiing van 324 en 328Sq naar dezelfde locatie. 327Sq was in eerste instantie aangewezen als aflossing voor de PATRIOT-squadrons in Turkije, maar werd aangewezen om te ontplooien naar Jeruzalem in Israël. Het personeel van 326Sq werd ingezet in Turkije als aflossing voor het personeel van 5GGW. Door het voorspoedige verloop van de invasie in Irak konden alle eenheden in maart/april 1991 weer naar hun thuisbases terugkeren.

Nog voor de verplaatsing naar Nederland ondergingen de HAWK-eenheden nog een laatste upgrade: het PIP-3. Hierbij werd het systeem o.a. verder gedigitaliseerd en de verbeterde missiles ingevoerd.

Op 1 juli 1994 werd 3GGW opgeheven. 326Sq werd binnen de GGWDP gecombineerd met 500Sq tot 801 TRIAD Sq, 328Sq werd gecombineerd met 502 Sq tot 802 TRIAD Sq.  324 en 327Sq kwamen onder bevel van 5GGW. Op 1 juli 1995 volgde de opheffing van 324 en 327Sq. 324Sq werd met 503Sq gecombineerd tot 803 TRIAD Sq, 327Sq met 501Sq tot 804 TRIAD Sq.

Commandanten 3GGW

Link  naar foto's 3GGW

Geraadpleegde bronnen:

• R. Nederlof: Blazing Skies (2002), Sectie Luchtmachthistorie/Sdu,  ISBN 90 12 09678 2
• Q. van der Vegt: Take-off (2013), Nederlands Instituut voor Militaire Historie/Boom, ISBN 9789461055705
• E. van Loo, S. Maaskant, D. Starink en Q. van der Vegt: Verenigd op de grond, daadkrachtig in de lucht (2017), Nederlands Instituut voor Militaire Historie/Boom, ISBN 9789089537027